Bà Dì Xem Bói và Nghệ Thuật Rút Thẻ Cầu May - Cầu Nối Giữa Truyền Thống và Hiện Đại

Trong dòng chảy hối hả của xã hội hiện đại, hình ảnh những "bà dì xem bói" với bộ thẻ xăm bạc màu vẫn lặng lẽ tồn tại như một mảnh ghép kỳ bí. Từ góc phố nhỏ Hà Nội đến con hẻm Sài Gòn ồn ã, nghi thức rút thẻ cầu vận mệnh không chỉ là trò chơi may rủi, mà đã trở thành nghi lễ tâm linh ăn sâu vào tiềm thức người Việt.

Hành trình của những lá thẻ định mệnh

Theo sử sách ghi lại, nghệ thuật bói toán bằng thẻ xăm xuất hiện từ thế kỷ XV, gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu. Mỗi bộ thẻ 100 chiếc được chạm khắc tinh xảo, mang biểu tượng từ Tứ Linh đến Bát Quái, kết tinh triết lý âm dương ngũ hành. Bà Lê Thị Hồng, nghệ nhân cuối cùng ở làng Đồng Kỵ (Bắc Ninh) chuyên chế tác thẻ xăm, chia sẻ: "Mỗi hoa văn đều phải khắc trong trạng thái tịnh tâm, như đang viết thư pháp cho thần linh".

Nghệ thuật "giải mã vận mệnh" của các bà dì

Buổi xem bói điển hình bắt đầu bằng nghi thức dâng hương cẩn trọng. Bà dì xem bói Lý Thị Mai (58 tuổi, Hội An) tiết lộ: "Quan trọng nhất là khâu rung thẻ - phải lắc ống tre 3 lần rưỡi theo nhịp thở của người cầu bói". Khi thẻ rơi, nghệ thuật luận giải mới thực sự bắt đầu. Mỗi câu thơ đi kèm lá thẻ như bài toán mở, đòi hỏi trực giác nhạy bén và vốn sống phong phú. Một trường hợp đáng chú ý là chị Nguyễn Thảo Ly (28 tuổi, TP.HCM) chia sẻ: "Lá thẻ 'Hạc gọi bình minh' giúp tôi nhận ra cơ hội chuyển việc mà bản thân đang do dự".

Cuộc đối thoại giữa niềm tin và khoa học

Giới trẻ hiện đại tiếp cận thẻ xăm với tư duy phản biện. Anh Trần Quang Minh (nhà nghiên cứu văn hóa) phân tích: "79% người dưới 35 tuổi coi đây là hình thức tham khảo tâm lý hơn là mê tín". Xuất hiện những phiên bản số hóa thú vị - ứng dụng BóiVM gần đây cho phép rút thẻ ảo kết hợp phân tích big data. Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Hằng (Hội Bảo tồn Di sản) cảnh báo: "Cần phân biệt rõ giữa bói toán dân gian và trò lừa đảo mạo danh".

Ánh sáng mới từ di sản cũ

Nhiều startup đang cách tân hình thức truyền thống. Quán cà phê Thẻ Ngọc (Đà Lạt) thiết kế menu dựa trên thẻ xăm, mỗi thức uống đi kèm lời giải mã sáng tạo. Dự án "Thế Hệ Z Đọc Thẻ Xăm" của nhóm sinh viên ĐH Văn Lang thu hút hàng nghìn người tham gia qua các workshop kết hợp tư vấn hướng nghiệp. Nghệ nhân trẻ Đỗ Minh Khôi (Hà Nội) gây ấn tượng với bộ thẻ xăm phối hợp họa tiết graffiti.

Lời kết cho một hành trình tâm linh

Từ góc độ tâm lý học, TS. Phạm Thùy Dương nhận định: "Hành động rút thẻ giống liệu pháp tự vấn, giúp con người đối diện với tiềm thức". Dù xã hội có biến đổi, những lá thẻ xăm vẫn mãi là tấm gương phản chiếu khát vọng thấu hiểu bản thân và vũ trụ. Như lời một bài thẻ cổ: "Mây che đỉnh núi/ Tỏa sáng lối về" - có lẽ sức hút trường tồn của nghệ thuật này nằm ở khả năng gieo niềm hy vọng vi diệu giữa dòng đời bất định.