Giấc Mơ Thời Covid Những Điều Tâm Lý Ẩn Giấu

Trong những tháng ngày đại dịch Covid-19 bao trùm toàn cầu, không ít người đã trải qua những giấc mơ kỳ lạ mà trước đây chưa từng xuất hiện. Các nhà nghiên cứu tâm lý học gọi đây là "hội chứng giấc mơ đại dịch" - hiện tượng phản ánh trạng thái căng thẳng tích tụ từ cuộc sống cách ly và nỗi lo sợ vô hình về sức khỏe. Một khảo sát tại Bệnh viện Tâm thần Hà Nội năm 2022 cho thấy 67% người tham gia thừa nhận có ít nhất một lần mơ thấy cảnh liên quan đến virus, bệnh viện hoặc sự cô lập.

Những hình ảnh thường thấy trong các giấc mơ này thường mang tính biểu tượng cao. Một giáo viên tiểu học tại TP.HCM kể lại: "Tôi liên tục mơ thấy mình bị mắc kẹt trong thang máy với hàng chục người không đeo khẩu trang. Khi tỉnh dậy, mồ hôi ướt đẫm lưng áo dù phòng điều hòa mát lạnh." Trường hợp khác ghi nhận từ một nhân viên văn phòng ở Đà Nẵng: "Giấc mơ lặp đi lặp lại về việc chạy đua tìm vaccine trong siêu thị, nhưng tất cả lọ thuốc đều vỡ tan trước khi tôi chạm tới."

Giáo sư Nguyễn Thị Lan Hương, chuyên gia về giấc ngủ tại Đại học Y Hà Nội, giải thích: "Não bộ xử lý thông tin cảm xúc thông qua các biểu tượng trong mơ. Việc tiếp xúc liên tục với tin tức tiêu cực và cảm giác bất an đã tạo nên 'kho dữ liệu' đặc biệt cho tiềm thức." Bà chỉ ra ba yếu tố chính ảnh hưởng: sự gián đoạn nhịp sinh học do làm việc tại nhà, áp lực tài chính và nỗi sợ lây nhiễm tiềm ẩn.

Điều thú vị là những giấc mơ này không chỉ xuất hiện ở người trực tiếp nhiễm bệnh. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Tâm lý học Việt Nam phát hiện 42% trường hợp mơ về đại dịch đến từ nhóm chưa từng tiếp xúc với F0. Điều này chứng tỏ tác động tâm lý cộng đồng của dịch bệnh vượt xa phạm vi y tế thông thường.

Các chuyên gia khuyến nghị phương pháp "giải mã giấc mơ tự thân" để giảm căng thẳng. Bằng cách ghi chép lại các chi tiết trong mơ và đối chiếu với trạng thái cảm xúc ban ngày, người trải nghiệm có thể tìm ra mối liên hệ giữa áp lực vô hình và biểu hiện của tiềm thức. Ví dụ, giấc mơ bị mất khẩu trang thường liên quan đến cảm giác thiếu kiểm soát trong công việc, trong khi hình ảnh đồng hồ đếm ngược ám chỉ lo lắng về thời hạn công việc tồn đọng.

Trên phương diện văn hóa, hiện tượng này cũng để lại dấu ấn trong nghệ thuật đương đại. Triển lãm "Giấc Mơ Thời Cách Ly" tại Hà Nội năm 2023 trưng bày 19 tác phẩm hội họa lấy cảm hứng từ chính những câu chuyện mộng mị của nghệ sĩ trong giai đoạn giãn cách. Mỗi bức tranh như một thông điệp phản chiếu nỗi niềm tập thể của cả xã hội trong giai đoạn khủng hoảng.

Khi thế giới dần thích nghi với trạng thái "bình thường mới", những giấc mơ đại dịch đang có xu hướng thay đổi nội dung. Thay vì hình ảnh đáng sợ, nhiều người bắt đầu mơ thấy cảnh tượng tích cực như được tiêm vaccine phát sáng hay khám phá thành phố không còn rào chắn. Điều này phản ánh quá trình chuyển hóa tâm lý từ trạng thái phòng thủ sang thích nghi.

Dù vẫn cần thêm nghiên cứu chuyên sâu, hiện tượng giấc mơ thời Covid đã mở ra góc nhìn mới về sức mạnh chữa lành của tiềm thức. Như lời bác sĩ tâm lý Trần Minh Đức: "Mỗi cơn ác mộng đều ẩn chứa cơ hội tự giải thoát. Việc chúng ta mơ không phải để sợ hãi, mà để nhận ra những tổn thương cần được ôm ấp."