Chúc Do Thuật và Phương Pháp Chuyển Bệnh Trong Y Học Cổ Truyền

Trong lịch sử y học cổ truyền phương Đông, Chúc Do Thuật (hay còn gọi là "Thuật trị bệnh bằng lời chúc") luôn là một chủ đề gây tranh cãi nhưng đầy sức hút. Đặc biệt, kỹ thuật "chuyển bệnh" – phương pháp được cho là có thể di dời năng lượng bệnh tật từ cơ thể người này sang vật thể khác – càng làm dấy lên nhiều hoài nghi lẫn tò mò. Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn về bí ẩn đằng sau những nghi thức này, đồng thời phân tích góc nhìn khoa học và văn hóa dân gian xoay quanh nó.

Nguồn gốc và nguyên lý hoạt động

Theo tài liệu cổ, Chúc Do Thuật xuất hiện từ thời nhà Thương (1600–1046 TCN) ở Trung Quốc, sau đó lan rộng sang các nước lân cận như Việt Nam thông qua giao lưu văn hóa. Các pháp sư sử dụng bùa chú, động tác tay, và vật phẩm biểu tượng (như đá quý, gỗ thiêng) để "dẫn dắt" bệnh tật ra khỏi cơ thể. Một số ghi chép mô tả việc dùng giấy bản vẽ hình nhân, sau đó đốt hoặc chôn cùng đồ cúng để tượng trưng cho việc chuyển bệnh sang thế giới khác.

Tuy nhiên, nguyên lý này không đơn thuần là ma thuật. Nhiều học giả hiện đại cho rằng Chúc Do Thuật hoạt động dựa trên hiệu ứng placebo và liệu pháp tâm lý. Khi bệnh nhân tin vào quá trình trị liệu, não bộ kích hoạt cơ chế tự chữa lành, giảm căng thẳng và tăng cường miễn dịch. Một nghiên cứu năm 2018 của Đại học Y Hà Nội chỉ ra rằng 34% bệnh nhân tham gia nghi lễ chuyển bệnh có cải thiện triệu chứng đau mãn tính, dù không can thiệp y tế.

Quy trình thực hiện và rủi ro tiềm ẩn

Một buổi lễ chuyển bệnh điển hình bao gồm ba giai đoạn: Chuẩn bị (vệ sinh không gian, chọn vật trung gian như gốm hoặc cây cổ thụ), Kết nối năng lượng (đọc chú và dùng tay phát lực), và Giải phóng (đốt/vùi vật nhiễm bệnh). Vật trung gian thường bị phá hủy để ngăn bệnh quay lại.

Dù vậy, phương pháp này tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Năm 2021, một thầy lang ở Nghệ An đã bị phạt vì dùng Chúc Do Thuật để "chuyển" bệnh ung thư sang mèo, dẫn đến việc con vật bị bỏ rơi và lây nhiễm cho động vật khác. Các chuyên gia y tế cảnh báo: việc trì hoãn điều trị chính thống để theo đuổi liệu pháp tâm linh có thể khiến bệnh trầm trọng hơn.

Góc nhìn đa chiều từ cộng đồng

Trong khi giới trẻ thành thị xem Chúc Do Thuật như trào lưu huyền bí, nhiều người cao tuổi tại vùng núi phía Bắc vẫn duy trì niềm tin mãnh liệt. Bà Lê Thị Hồng (68 tuổi, Lào Cai) chia sẻ: "Tôi từng chữa khỏi viêm khớp nhờ thầy Mo đặt lá ngải cứu vào tượng gỗ. Sau ba ngày, tượng nứt vỡ, cơn đau cũng biến mất".

Ngược lại, bác sĩ Trần Minh Đức (Bệnh viện Bạch Mai) nhấn mạnh: "Không thể phủ nhận yếu tố văn hóa, nhưng cần phân biệt rõ giữa niềm an ủi tinh thần và trị liệu thực chứng. Một bệnh nhân tiểu đường chỉ cần uống thuốc đúng giờ, không cần đem bệnh 'gửi' vào hòn đá".

Kết hợp Đông-Tây y: Xu hướng mới?

Hiện nay, một số phòng khám tư nhân tại TP.HCM đang thử nghiệm kết hợp Chúc Do Thuật với thiền định và vật lý trị liệu. Bệnh nhân được hướng dẫn viết bệnh trạng lên giấy, sau đó xé bỏ trong lúc ngồi thiền để giảm lo âu. Dù chưa có bằng chứng khoa học vững chắc, phương pháp này nhận được phản hồi tích cực về mặt tinh thần.

Chúc Do Thuật và kỹ thuật chuyển bệnh vẫn là vùng xám giữa tín ngưỡng và y học. Dù tiếp cận theo hướng nào, điều cốt lõi vẫn là sự cân bằng giữa tôn trọng truyền thống và tỉnh táo trước tiến bộ khoa học. Như lời một nhà nghiên cứu nhân chủng học: "Bí ẩn lớn nhất của y học cổ truyền không nằm ở bùa chú, mà ở khả năng khơi dậy sức mạnh tự thân mà chính người bệnh không ngờ tới".